استانبول کنونی در طول تاریخ اسامی متعددی داشته ، در این مطلب با برخی از اسامی استانبول در دوره های مختلف آشنا میشویم . پس از آنکه کنستانتین کبیر این شهر را به عنوان پایتخت جدید شرقی امپراتوری روم برگزید، این شهر نزد مردم به کنستانتینوپل به معنای «شهر کنستانتین» معروف گشت. اگرچه کنستانتین سعی کرد نام Nea Roma به معنای «رم جدید» را بر آن نهد، اما این نام نزد مردم مقبول نشد و فراگیر نگشت. مسلمانان که از قدیم با رومیان مراوده داشتند، این شهر را قسطنطنیه یا قسطنطینیه نامیدند. نام دیگر شهر استانبول بود که از عبارت یونانی εἰς τὴν Πόλιν (با تلفظ ایستیم بولین) به معنای «به سوی شهر» گرفته شده بود. در سال ۱۷۷۰ میلادی سلطان مصطفی سوم با ضرب سکههایی که روی آن نام اسلامبول (اسلامشهر) نقش بسته بود، تلاش کرد این نام را فراگیر کند. در دورهٔ جمهوریت و از روز ۲۸ مارس سال ۱۹۳۰ ادارهٔ پست ترکیه از تمامی کشورهای جهان خواست تا در مکاتبات خود از نام استانبول استفاده کنند.
اسامی تاریخی استانبول
بیزانتیوم آگوستا آنتونینا رم جدید کنستانتینوپل استیمبول اسلامبول
القاب استانبول در دوره عثمانی
دارالسعادت دارعالیه درب قرمز (آل قاپی) پایتخت
دستخط مربوط به دوره عثمانی که در آن نام شهر به صورت استانبول آمدهاست.
اسامی قدیمی استانبول در زبانهای مختلف
زبانهای اسکاندیناوی: میکلاگارد (شهر بزرگ)
زبانهای اسلاوی: تزارگراد (شهر پادشاه)
عربی: رومیة الکُبری (شهر بزرگ رومیان)
عبری: کوشتاندینا (قسطنطنیه)